Một trong những thay đổi quan trọng và mang tính nhân văn nhất của Luật Bảo hiểm xã hội 2024 là việc giảm điều kiện thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu hàng tháng từ 20 năm xuống còn 15 năm, áp dụng từ 01/7/2025.
1. Sự thay đổi trong chính sách
Theo quy định trước đây, điều kiện 20 năm đóng BHXH là rào cản lớn đối với rất nhiều người lao động. Không ít trường hợp đến tuổi nghỉ hưu nhưng chỉ thiếu vài năm đóng, buộc phải lựa chọn rút BHXH một lần và chấp nhận đánh mất quyền hưởng lương hưu trọn đời.
Luật BHXH 2024 đã giải quyết “điểm nghẽn” này khi giảm số năm đóng tối thiểu xuống 15 năm, với mục tiêu:
- Mở rộng diện người có lương hưu,
- Tạo cơ hội cho những người tham gia muộn (40–45 tuổi) hoặc quá trình đóng bị gián đoạn,
- Hạn chế tình trạng rút BHXH một lần, gây áp lực dài hạn cho hệ thống an sinh
2. Lợi ích của chính sách đối với NLĐ
Từ góc nhìn của người lao động, chính sách này đặc biệt có ý nghĩa với ba nhóm đối tượng.
Thứ nhất là nhóm tham gia BHXH muộn. Đây là những người bắt đầu đi làm công ty hoặc tham gia BHXH từ độ tuổi 35–40. Trước đây, mục tiêu 20 năm đóng gần như “ngoài tầm với”, khiến họ không mặn mà với việc duy trì BHXH. Nay, với mốc 15 năm, việc “chạm tay” tới lương hưu trở nên khả thi và thực tế hơn rất nhiều.
Thứ hai là nhóm lao động tự do chuyển đổi. Nhiều freelancer, lao động tự do làm việc hàng chục năm nhưng không đóng BHXH. Khi bước sang trung niên, nhu cầu ổn định và có lương hưu trở nên rõ rệt. Quy định mới tạo động lực để họ chấp nhận quay lại thị trường lao động chính thức, đóng BHXH trong 15 năm cuối để có lương hưu và BHYT khi về già.
Thứ ba là lao động nữ. Với đặc thù gián đoạn việc làm do sinh con, chăm sóc gia đình, lao động nữ thường gặp bất lợi khi tích lũy đủ số năm đóng BHXH. Theo dự kiến quy định mới, nữ lao động chỉ cần 15 năm đóng là đạt tỷ lệ hưởng tối thiểu 45%, giúp nhóm này dễ tiếp cận lương hưu hơn so với trước đây.

3. Góc độ doanh nghiệp:
Thị trường lao động hiện nay đang thiếu hụt nhân sự có kinh nghiệm, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn e ngại tuyển người U40–U50 vì lo ngại họ không gắn bó lâu dài. Quy định mới mở ra một cách tiếp cận khác:
Cam kết về lộ trình hưu trí.
Doanh nghiệp hoàn toàn có thể truyền thông rõ ràng với ứng viên lớn tuổi rằng: “Chỉ cần anh/chị làm việc và đóng BHXH đủ 15 năm, chắc chắn sẽ có lương hưu và thẻ BHYT khi về già.” Đối với nhóm nhân sự đang tìm kiếm sự ổn định dài hạn, đây là động lực rất lớn để gắn bó.
Bên cạnh đó, quy định này còn giúp doanh nghiệp ngăn chặn làn sóng rút BHXH một lần. Không ít người lao động có ý định nghỉ việc chỉ vì cảm thấy “đường đến 20 năm quá xa”. Khi đó, vai trò của bộ phận HR trở nên đặc biệt quan trọng. Việc tư vấn rằng “A/c đã có 10 năm đóng rồi, luật mới chỉ cần thêm 5 năm nữa là có lương hưu trọn đời” có thể thay đổi hoàn toàn quyết định của người lao động.
Tuy mang tính tích cực, nhưng chính sách này không đồng nghĩa với việc đóng ít mà hưởng cao. Đây là điểm doanh nghiệp cần tư vấn minh bạch để tránh việc người lao động kỳ vọng sai.
Nguyên tắc cơ bản vẫn giữ nguyên:
Lương hưu = Tỷ lệ hưởng × Mức bình quân tiền lương đóng BHXH.
Theo dự kiến áp dụng của Luật mới:
- Lao động nữ: Đóng đủ 15 năm → hưởng khoảng 45% mức bình quân tiền lương.
- Lao động nam: Đóng 15 năm → hưởng khoảng 40%% (do nam cần 20 năm để đạt mốc 45%).
Sau mốc này, cứ mỗi năm đóng thêm, tỷ lệ hưởng lương hưu sẽ được điều chỉnh tăng tương ứng (nam tăng 1%, nữ tăng 2%), với mức tối đa không vượt quá 75%. Bên cạnh khoản lương hưu hằng tháng, người hưởng lương hưu còn được Nhà nước cấp thẻ BHYT miễn phí, với mức hưởng cao khi khám, chữa bệnh, qua đó bảo đảm an sinh y tế lâu dài khi về già.
|
Tiêu chí |
Lao động Nữ |
Lao động Nam |
|
Đóng 15 năm được hưởng |
45% |
40% |
|
Để được hưởng 45% cần |
15 năm |
20 năm |
|
Mỗi năm đóng thêm |
Cộng 2% |
Cộng 2% (tính từ năm thứ 21) |
|
Mức tối đa |
75% |
75% |
Trên thực tế, mức lương hưu này có thể không cao, chỉ đủ chi tiêu cơ bản hằng ngày. Tuy nhiên, giá trị lớn nhất không chỉ nằm ở tiền hưu, mà ở thẻ BHYT miễn phí đi kèm, với mức hưởng lên tới 95% chi phí khám chữa bệnh. Đối với người cao tuổi nhóm có nhu cầu chăm sóc y tế thường xuyên, đây là quyền lợi có giá trị rất lớn, thậm chí còn quan trọng hơn chính số tiền lương hưu hàng tháng.
Liên hệ nếu quý khách cần tư vấn thêm: Ms Huyền Hotline/Zalo – 094 719 2091
Email: pham.thi.thu.huyen@manaboxvn.jp.
_______________

