Lao động Việt Nam ở nước ngoài có thuộc diện đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc?

Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc là chính sách quan trọng nhằm bảo đảm quyền lợi an sinh cho người lao động, kể cả khi họ làm việc ở nước ngoài. Trong bối cảnh ngày càng nhiều công dân Việt Nam ra nước ngoài theo hợp đồng lao động, câu hỏi “Người lao động Việt Nam làm việc tại nước ngoài có thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc tại Việt Nam không?” trở nên đặc biệt được quan tâm. Bài viết này sẽ phân tích cơ sở pháp lý, quyền và nghĩa vụ của người lao động, cũng như thủ tục tham gia BHXH bắt buộc đối với trường hợp đi làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng.

1. Người lao động Việt Nam tại nước ngoài có thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc không?

Theo Khoản 1 Điều 2 Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng và điểm g khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2024, người lao động là công dân Việt Nam “đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, trừ trường hợp điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác” thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc tại Việt Nam.

Như vậy, người lao động Việt Nam tại nước ngoài theo hợp đồng có thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Trong đó bao gồm hợp đồng lao động do người lao động Việt Nam trực tiếp giao kết với người sử dụng lao động ở nước ngoài theo Khoản 3 Điều 5 Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng năm 2020. 

2. Quyền, nghĩa vụ của người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng

Theo điểm c khoản 1 Điều 6 Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng năm 2020, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng có các quyền sau đây: “hưởng tiền lương, tiền công, chế độ khám bệnh, chữa bệnh, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm tai nạn lao động và quyền lợi, chế độ khác theo hợp đồng lao động; chuyển về nước tiền lương, tiền công, thu nhập, tài sản hợp pháp khác của cá nhân theo quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật của nước tiếp nhận lao động”.

Đặc biệt, căn cứ theo điểm g khoản 1 Điều 6 Luật trên, người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng “không phải đóng bảo hiểm xã hội hoặc thuế thu nhập cá nhân hai lần ở Việt Nam và ở nước tiếp nhận lao động nếu Việt Nam và nước đó đã ký hiệp định về bảo hiểm xã hội hoặc hiệp định tránh đánh thuế hai lần”. Ví dụ, Việt Nam và Đài Loan hiện nay đã có hiệp định tránh đánh thuế hai lần vậy nên người lao động Việt Nam làm việc tại Đài Loan sẽ không phải đóng thuế thu nhập cá nhân ở cả hai nước. 

Đồng thời, tại điểm c khoản 2 Điều 51 và điểm h khoản 2 Điều 6 Luật trên, người lao động có trách nhiệm “tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật Việt Nam và các hình thức bảo hiểm theo quy định pháp luật của nước mà người lao động đến làm việc” và “nộp thuế, tham gia bảo hiểm xã hội, hình thức bảo hiểm khác theo quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật của nước tiếp nhận lao động”.

3. Vậy thủ tục để đăng ký bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với người lao động Việt Nam làm việc tại nước ngoài như thế nào?

Căn cứ theo Khoản 2 Điều 33 Luật BHXH 2024, mức đóng, phương thức và thời hạn đóng của người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng được quy định như sau:

• Mức đóng hằng tháng bằng 22% tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vào quỹ hưu trí và tử tuất;
• Đóng cho cơ quan bảo hiểm xã hội theo phương thức đóng 03 tháng, 06 tháng, 12 tháng một lần hoặc đóng trước một lần cho khoảng thời gian của hợp đồng người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài; thời hạn đóng chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng tiếp theo ngay sau chu kỳ đóng.
• Trường hợp người lao động được gia hạn hợp đồng hoặc ký hợp đồng lao động mới ngay tại nước tiếp nhận lao động thì thực hiện đóng bảo hiểm xã hội theo phương thức quy định tại điểm này cho thời gian được gia hạn hoặc ký hợp đồng lao động mới hoặc truy đóng sau khi về nước.

Theo Khoản 3 Điều 6 Nghị định số 158/2025/NĐ-CP về đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội và cấp sổ bảo hiểm xã hội quy định “đối tượng quy định tại điểm g khoản 1 Điều 2 của Luật Bảo hiểm xã hội nộp hồ sơ là tờ khai quy định tại điểm b khoản 1 Điều 27 của Luật Bảo hiểm xã hội cho cơ quan bảo hiểm xã hội trước khi đi làm việc ở nước ngoài.”Theo điểm b khoản 1 Điều 27 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đó là tờ khai đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động. 

Bên cạnh đó, theo khoản 3 Điều 11 Nghị định số 158/2025/NĐ-CP, người lao động Việt Nam làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng “khi tạm thời bị mất việc làm trong thời gian thực hiện hợp đồng mà được cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp làm dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài xác nhận thì thời gian này được tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.”

4. Kết luận

Từ các quy định của Luật BHXH 2024, Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng 2020 và Nghị định 158/2025/NĐ-CP, có thể khẳng định: Người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Họ vừa được hưởng các quyền lợi về lương, bảo hiểm và chế độ an sinh, vừa có nghĩa vụ thực hiện đóng BHXH theo mức, phương thức và thời hạn quy định. Đặc biệt, khi Việt Nam và quốc gia tiếp nhận lao động có ký kết hiệp định về BHXH hoặc tránh đánh thuế hai lần, người lao động sẽ không phải đóng bảo hiểm hoặc thuế thu nhập cá nhân hai lần. Việc chủ động tìm hiểu và thực hiện đúng quy định về BHXH không chỉ giúp người lao động bảo đảm quyền lợi lâu dài, mà còn góp phần nâng cao tính tuân thủ pháp luật và an toàn tài chính khi làm việc ở nước ngoài.

 

Liên hệ nếu quý khách cần tư vấn thêm:

Ms Huyền Hotline/Zalo – 094 719 2091

Email: pham.thi.thu.huyen@manaboxvn.jp

---

Công ty TNHH Manabox Việt Nam

Phòng 701, tầng 7, tòa nhà 3D Center, số 3 Duy Tân, Phường Dịch Vọng Hậu, Quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội, Việt Nam

Facebook: https://www.facebook.com/ManaboxVietnam

Facebook Group: https://www.facebook.com/groups/congvyanketoan

Youtube: https://www.youtube.com/@congtytnhhmanaboxvietnam6227

Tiktok: https://www.tiktok.com/@manabox.ketoanthue

Zalo: https://zalo.me/g/ritity348