Thuế TNCN
Khai giá đất thấp có thể bị xử lý hình sự
Khai giá đất thấp có thể bị xử lý hình sự và trích dẫn bản án về vấn đề này. Đây là một trong các hiện tượng xảy ra hiện tại.
| Thảo luận Topic tại: https://www.facebook.com/groups/congvanketoan/ |
Nội dung bài viết
Tóm tắt Bản án
-
Bị cáo: Nguyễn Thanh T; Tội danh: Trốn thuế theo điểm b khoản 2 Điều 200 BLHS 2015 (sửa đổi 2017)
-
Hành vi: Cùng ngày 28/03/2022 bị cáo ký 2 hợp đồng cho cùng 1 thửa đất: hợp đồng công chứng ghi 5 tỷ và hợp đồng sửa đổi, bổ sung ghi 26 tỷ. Bị cáo sử dụng hợp đồng 5 tỷ để kê khai nộp thuế, nhằm giảm tiền thuế phải nộp. Cơ quan thuế xác định phần chênh lệch 21 tỷ là căn cứ tính thuế bị trốn.
-
Thiệt hại NSNN được xác định: Thuế TNCN 2% × 21 tỷ = 420 triệu; lệ phí trước bạ 0,5% × 21 tỷ = 105 triệu; tổng 525 triệu.
Nhận định của Tòa: Hành vi dùng chứng từ không phản ánh đúng bản chất giao dịch để kê khai sai nghĩa vụ thuế là trốn thuế theo Luật QLT 2019; đủ yếu tố cấu thành tội phạm theo điểm b khoản 2 Điều 200 BLHS (số tiền trốn thuế từ 300 triệu đến dưới 1 tỷ).
-
Hình phạt & nghĩa vụ: Phạt tiền 250 triệu; buộc nộp lại 525 triệu (PIT + lệ phí trước bạ) – đã nộp xong; án phí 200 nghìn
Lưu ý từ các công văn/tài liệu kèm theo
-
Yêu cầu phối hợp liên ngành: Bộ Công an chỉ đạo điều tra, xử lý nghiêm hành vi trốn thuế BĐS; Sở Tư pháp hướng dẫn tổ chức công chứng buộc các bên kê khai đúng giá thực tế trên hợp đồng; Cơ quan thuế địa phương chủ động phối hợp Công an, Sở Tư pháp để đấu tranh xử lý, thông điệp: không còn “vùng xám” cho kê khai hai giá. (Công văn 438/BTC-VP)
-
Rủi ro pháp lý khi ký hai giá:
-
Nếu chưa đến mức hình sự: ngoài nộp đủ thuế còn bị phạt 1–3 lần số thuế trốn.
-
Nếu đủ mức hình sự (trên 100 triệu đồng tiền thuế trốn): có thể bị truy cứu tội trốn thuế.
-
Giao dịch có thể bị tòa tuyên vô hiệu do giả tạo (Điều 124 BLDS); khi đó bên mua dễ thiệt hại vì chỉ được hoàn trả theo giá ghi trên hợp đồng (giá thấp).
-
Cơ quan thuế khi phát hiện dấu hiệu sẽ chuyển tin báo tội phạm cho cơ quan điều tra theo Quyết định 489/QĐ-TCT.
-
Khai thấp giá mua ban đầu còn làm tăng thuế cho lần bán sau do chênh lệch giá mua – bán quá lớn.
-
Checklist lưu ý khi chuyển nhượng BĐS
-
Kê khai đúng giá thực tế trên hợp đồng công chứng và tờ khai thuế; không ký “hai hợp đồng/giá”. (Căn cứ: 438/BTC-VP; án lệ thực tế), nếu có thỏa thuận giảm giá/chiết khấu, thể hiện minh bạch trong hợp đồng thay vì “hai giá”.
-
Chứng minh dòng tiền: ưu tiên thanh toán không dùng tiền mặt/qua ngân hàng để có chứng từ rõ ràng và đối chiếu
-
Lưu giữ đầy đủ hồ sơ: hợp đồng, phụ lục, chứng từ thanh toán, định giá, trao đổi email/tin nhắn.
- Nhớ rằng kê khai thấp giá có thể dẫn tới: truy thu + phạt (1–3 lần), thậm chí truy cứu hình sự; và rủi ro hợp đồng vô hiệu khi tranh chấp…
Khi chuyển nhượng nhà đất, người bán phải nộp thuế thu nhập cá nhân được tính bằng 2% giá trị ghi trong hợp đồng. Tuy nhiên, nhiều người vì muốn giảm bớt thuế phí trên nên đã cố tình khai giá trị chuyển nhượng thấp hơn mà không biết rằng hành vi này tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, có thể bị truy tố và xử lý hình sự.
1. Quy định về thuế phí khi chuyển nhượng nhà đất
Khi muốn chuyển nhượng quyền sử dụng đất và các tài sản gắn liền với đất, người dân sẽ phải nộp thuế TNCN (trừ trường hợp được miễn đóng thuế, phí và lệ phí theo quy định của pháp luật), được tính theo công thức như sau:
Thuế thu nhập cá nhân = Giá chuyển nhượng x 2%
Trong đó, 2% là thuế suất còn giá trị chuyển nhượng là con số thỏa thuận mua bán được ghi trong hợp đồng có công chứng (theo Điều 17 Thông tư 92/2015/TT-BTC).
Ví dụ, ông A bán một mảnh đất với giá trị chuyển nhượng ghi trong hợp đồng là 600 triệu đồng, thì tiền thuế TNCN mà ông A phải nộp được tính bằng 600.000.000 x 2% = 12.000.000 đồng.
Thông thường, bên chuyển nhượng/bán nhà đất sẽ là người có nghĩa vụ nộp thuế TNCN. Tuy nhiên, pháp luật cũng không cấm việc các bên thỏa thuận với nhau và thống nhất việc bên nhận chuyển nhượng/mua nhà đất sẽ chịu trách nhiệm nộp thuế.
2. Kê khai giá thấp để “né thuế” chuyển nhượng nhà đất
Giao dịch mua bán nhà đất là hợp đồng mua bán dân sự, phần lớn được thực hiện bằng tiền mặt trao tay cho nên nên các cơ quan chức năng khó có thể xác định rõ sự chênh lệch giữa giá mua bán thực tế với giá trị chuyển nhượng trong hợp đồng (nếu có). Điều đó tạo ra kẽ hở khiến một số người cố tình khai thấp giá trị chuyển nhượng trong hợp đồng để giảm bớt tiền thuế phí phải nộp theo nghĩa vụ tài chính.
Cụ thể, bên bán thường sẽ đề nghị bên mua chỉ kê khai một mức giá tượng trưng trong hợp đồng chuyển nhượng để làm cơ sở tính thuế. Trong khi số tiền thanh toán thực tế mà bên mua trả cho bên bán lớn hơn gấp nhiều lần. Thỏa thuận này chủ yếu dựa trên lòng tin giữa các bên, nếu có cũng chỉ là soạn thảo thành hợp đồng không công chứng.
3. Rủi ro khi cố tình khai thấp giá trị chuyển nhượng để “né thuế”
Thứ nhất, bị truy thu, xử phạt, nặng hơn là xử lý hình sự
Luật Quản lý thuế quy định rõ việc người nộp thuế có nghĩa vụ khai thuế chính xác, trung thực, đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng thời hạn, chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ thuế… Điều đó có nghĩa, khi người bán và người mua cố tình kê khai giá “ảo” trong hợp đồng chuyển nhượng để né thuế thì hành vi đó là vi phạm pháp luật. Tùy theo mức độ vi phạm mà khi bị cơ quan chức năng phát hiện có thể sẽ tiến hành truy thu, xử phạt hành chính, thậm chí xử lý hình sự về tội trốn thuế theo quy định tại điều 200 Bộ luật Hình sự năm 2015, cụ thể như sau:
|
Tiền trốn thuế |
Hình thức xử lý |
|
Từ 100 triệu đồng – dưới 300 triệu đồng |
Phạt tiền từ 100 triệu đồng – 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 3 tháng -1 năm |
|
Từ 300 triệu đồng – dưới 1 tỷ đồng |
Phạt tiền từ 500 triệu đồng – 1,5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 1 năm – 3 năm |
|
Từ 1 tỷ đồng trở lên |
Phạt tiền từ 1,5 tỷ đồng – 4,5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 2 năm – 7 năm. |
Thứ hai, hợp đồng bị vô hiệu
Khi phát hiện người dân kê khai vào hợp đồng mua bán công chứng với giá thấp hơn thực tế thanh toán, hợp đồng này sẽ bị tuyên vô hiệu do giả tạo, che giấu giá trị chuyển nhượng thực tế (Theo Điều 124 Bộ luật dân sự 2015 về Giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo). Khi đó, thiệt hại nhiều nhất sẽ nghiêng về phía người mua. Không loại trừ trường hợp người mua không được hoàn trả đúng số tiền thực tế đã thanh toán cho người bán mà chỉ nhận được số tiền tượng trưng ghi trong hợp đồng (do không có bằng chứng chứng minh khoảng chênh lệch giữa số tiền ghi trên hợp đồng và số tiền thực tế đã trả).
Thứ ba, công chứng viên bị liên đới trách nhiệm
Trong giao dịch chuyển nhượng nhà đất, hợp đồng chỉ đảm bảo tính pháp lý khi được công chứng thay vì giấy tay. Khi đó, nếu công chứng viên biết khách hàng kê khai không đúng giá trị mua bán mà vẫn công chứng hợp đồng mua bán là sai, phải liên đới chịu trách nhiệm, bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Liên hệ nếu quý khách cần tư vấn thêm: Ms Huyền Hotline/Zalo – 094 719 2091
Email: pham.thi.thu.huyen@manaboxvn.jp.
_______________