Chuyên mục IFRS: Chuẩn mực Hàng tồn kho IAS – 2

IAS 2 – Inventories (Hàng tồn kho) là một trong những chuẩn mực kế toán quốc tế do Ủy ban Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IASC – International Accounting Standards Committee) ban hành. Sau đó, Chuẩn mực này được kế thừa bởi Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IASB – International Accounting Standards Board). Nội dung chuẩn mực gồm 42 đoạn và Phụ lục đính kèm.

Các cột mốc quan trọng của IAS 2

• 1975: IAS 2 lần đầu tiên được ban hành với tên gọi IAS 2 – Valuation and Presentation of Inventories in the Context of the Historical Cost System. Chuẩn mực này tập trung vào việc xác định nguyên tắc định giá và trình bày hàng tồn kho trong báo cáo tài chính.

• 1993: IAS 2 được sửa đổi để cập nhật các phương pháp kế toán phù hợp hơn với tình hình kinh tế và môi trường kế toán toàn cầu.

• 2003: IASB tiếp tục sửa đổi IAS 2 với một số thay đổi quan trọng, trong đó loại bỏ phương pháp LIFO (Last-In, First-Out), yêu cầu chi tiết hơn về công bố thông tin, và làm rõ cách tính giá trị hàng tồn kho.

• 2005 đến nay: IAS 2 vẫn giữ nguyên phiên bản 2003 mà không có thay đổi lớn, ngoại trừ một số cập nhật nhỏ về thuật ngữ để phù hợp với IFRS.

Các Điểm Chính của IAS 2

IAS 2 quy định nguyên tắc kế toán liên quan đến ghi nhận, đo lường, và trình bày hàng tồn kho trên báo cáo tài chính. Các điểm quan trọng bao gồm:

Phạm vi áp dụng

IAS 2 áp dụng cho tất cả các loại hàng tồn kho, ngoại trừ:

• Công cụ tài chính (thuộc IFRS 9)

• Sản phẩm nông nghiệp, khoáng sản và hàng hóa đang trong quá trình khai thác (thuộc IFRS 6 và IAS 41)

Nguyên tắc đo lường hàng tồn kho

Hàng tồn kho phải được ghi nhận theo giá thấp hơn giữa giá gốc và giá trị thuần có thể thực hiện được (NRV – Net Realizable Value):

• Giá gốc = Giá mua + Chi phí chuyển đổi + Chi phí khác liên quan

• NRV = Giá bán dự kiến – Chi phí hoàn thiện – Chi phí bán hàng

Phương pháp xác định giá gốc hàng tồn kho

IAS 2 cho phép các phương pháp:

• FIFO (First-in, First-out): Hàng mua vào trước được xuất trước.

• Bình quân gia quyền (Weighted Average Cost Method): Giá trị hàng tồn kho được tính theo trung bình cộng của các lô hàng nhập.

Lưu ý: Phương pháp LIFO (Last-in, First-out) đã bị loại bỏ trong phiên bản IAS 2 (2003) vì không phản ánh đúng thực tế kinh tế.

Công bố thông tin theo IAS 2

IAS 2 yêu cầu doanh nghiệp phải công bố:

• Phương pháp xác định giá gốc hàng tồn kho.

• Giá trị hàng tồn kho theo từng nhóm (nguyên vật liệu, thành phẩm, hàng hóa…).

• Chi tiết về dự phòng giảm giá hàng tồn kho (nếu có).

• Hàng tồn kho được sử dụng làm tài sản thế chấp (nếu có).

Ghi nhận chi phí liên quan đến hàng tồn kho

IAS 2 phân loại chi phí như sau:

Chi phí được tính vào giá gốc hàng tồn kho:

• Chi phí mua hàng, thuế nhập khẩu

• Chi phí vận chuyển và lưu kho trong quá trình sản xuất

• Chi phí lao động trực tiếp, chi phí sản xuất biến đổi

Chi phí không được vốn hóa vào hàng tồn kho:

• Chi phí bảo quản hàng tồn kho (trừ khi cần thiết trong sản xuất)

• Chi phí hành chính và bán hàng

• Tổn thất do hao hụt bất thường

So Sánh IAS 2 và VAS 02

IAS 2 có nhiều điểm tương đồng với VAS 02 – Hàng tồn kho, nhưng cũng có một số khác biệt quan trọng.

IAS 2 là một trong những chuẩn mực quan trọng nhất trong hệ thống IFRS, đảm bảo tính minh bạch và nhất quán trong kế toán hàng tồn kho. So với VAS 02, IAS 2 có những yêu cầu chi tiết hơn về công bố thông tin, không cho phép phương pháp LIFO, và có hướng dẫn rõ ràng về hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho.