Soát xét giao dịch với các bên liên quan H140

Mô tả

Giao dịch quá phức tạp

Các bên liên quan có thể hoạt động thông qua các mối quan hệ và cơ cấu tổ chức phức tạp và phạm vi rộng.

Các mối quan hệ và các giao dịch không được xác định

·     Mối quan hệ với bên liên quan có thể bị che giấu vì chúng tạo ra cơ hội lớn hơn cho BGĐ cấu kết, che giấu hoặc thao túng.

·     Hệ thống thông tin của đơn vị có thể không hiệu quả trong việc xác định hoặc tóm tắt các giao dịch và số dư giữa đơn vị và các bên liên quan.

·     BGĐ có thể không biết về sự tồn tại của tất cả các mối quan hệ và giao dịch với bên liên quan.

Không thực hiện theo điều khoản kinh doanh thông thường

Các giao dịch với bên liên quan có thể không được thực hiện theo các điều khoản và điều kiện thị trường bình thường, như dưới giá trị hợp lý; hoặc thậm chí không có trao đổi lợi ích.  

Trách nhiệm của KTV khi

Mô tả

Khuôn khổ lập BCTC được áp dụng có rất ít hoặc không có quy định nào

Tìm hiểu về các mối quan hệ và giao dịch với bên liên quan đủ để: 

·     Nhận biết các yếu tố rủi ro gian lận (nếu có), phát sinh từ mối quan hệ và giao dịch với bên liên quan để có thể xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu do gian lận; và 

·     Đưa ra kết luận dựa trên bằng chứng kiểm toán thu thập được, về việc liệu BCTC, do ảnh hưởng bởi các mối quan hệ và các giao dịch đó, có đạt được sự trình bày hợp lý (đối với khuôn khổ trình bày hợp lý); hoặc không gây ra hiểu lầm (đối với khuôn khổ tuân thủ) không.

Khuôn khổ lập BCTC được áp dụng đưa ra các quy định

Ngoài các bước được mô tả ở trên, thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp để tuân thủ các quy định về cách hạch toán và thuyết minh cụ thể cho các mối quan hệ, các giao dịch và các số dư với bên liên quan.

Xác định rủi ro

Mô tả

Xử lý sự tồn

tại/bản chất/tác động của các bên liên quan và các giao dịch

Phỏng vấn về: 

•        Nhận diện các bên liên quan, bao gồm các thay đổi từ kỳ trước.

•        Bản chất của mối quan hệ giữa đơn vị và các bên liên quan.

•        Phân loại và mục đích của giao dịch với các bên liên quan.

•        Các kiểm soát, nếu có, mà BGĐ đã thiết lập để: 

o   Xác định, hạch toán và thuyết minh mối quan hệ và giao dịch với bên liên quan phù hợp với khuôn khổ lập và trình bày BCTC được áp dụng;

o   Thẩm quyền và phê duyệt các giao dịch và các thỏa thuận quan trọng với các bên liên quan; và

o   Thẩm quyền và phê duyệt các giao dịch và các thỏa thuận quan trọng nằm ngoài hoạt động kinh doanh thông thường.

Xem xét gian lận có thể có

Thảo luận trong nhóm kiểm toán về độ nhạy cảm của BCTC đối với sai sót trọng yếu do gian lận hoặc sai sót bắt nguồn từ mối quan hệ và các giao dịch với bên liên quan.

Xem xét liệu có sự tập trung quyền quản lý vào một cá nhân hoặc một nhóm nhỏ của BGĐ mà không có các kiểm soát để làm giảm ảnh hưởng chi phối đó hay không. Các dấu hiệu của ảnh hưởng chi phối của một bên liên quan bao gồm: 

•        Bên liên quan bác bỏ các quyết định kinh doanh quan trọng mà BGĐ hoặc BQT đưa ra;

•        Các giao dịch quan trọng được trình cho bên liên quan phê duyệt cuối cùng;

•        Không có hoặc có ít sự tranh luận trong BGĐ và BQT liên quan đến các đề xuất kinh doanh từ bên liên quan; và 

•        Các giao dịch với bên liên quan (hoặc thành viên có mối quan hệ gia đình gần gũi của bên liên quan) ít khi được soát xét và phê duyệt độc lập.

Ảnh hưởng chi phối cũng tồn tại trong một số trường hợp nếu bên liên quan đóng vai trò lãnh đạo trong việc thành lập đơn vị và tiếp tục vai trò lãnh đạo trong việc quản lý đơn vị. Nếu xác định được các yếu tố dẫn đến rủi ro gian lận, đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu. Nếu có thể xảy ra một rủi ro có sai sót trọng yếu, xây dựng biện pháp xử lý kiểm toán phù hợp.  

Duy trì sự cảnh giác khi kiểm tra sổ kế toán hoặc tài liệu

Khi kiểm tra sổ kế toán hoặc tài liệu, luôn luôn duy trì sự cảnh giác đối với các mối quan hệ và giao dịch với bên liên quan chưa được thuyết minh. Đặc biệt, kiểm tra các sổ kế toán và tài liệu sau để xác định các bên liên quan chưa được xác định hoặc thuyết minh trước đó:

•        Xác nhận có giá trị pháp lý và xác nhận từ ngân hàng thu thập được;  

•        Biên bản các cuộc họp cổ đông và của BQT; và

•        Sổ kế toán hoặc tài liệu khác mà KTV cho là cần thiết trong từng trường hợp cụ thể.

Luôn chia sẻ thông tin thu được về các bên liên quan có thể có với các thành viên khác trong nhóm.

Xác định các rủi ro đáng kể

Các giao dịch với bên liên quan quan trọng ngoài hoạt động kinh doanh thông thường làm phát sinh các rủi ro đáng kể.

Xử lý

Mô tả

Khi KTV phát hiện sự dàn xếp hoặc thông tin cho thấy sự tồn tại của các mối quan hệ hoặc các giao dịch với bên liên quan 

•  Xác định liệu có các tình huống cơ bản xác nhận sự tồn tại đó;

•  Trao đổi ngay thông tin đó với nhóm kiểm toán;

•  Yêu cầu BGĐ xác định tất cả các giao dịch với bên liên quan;

•  Nếu bên liên quan chưa được xác định trước đó, hỏi lý do tại sao chưa được xác định. Xem xét:

–        Thất bại của các kiểm soát trong việc xác định bên liên quan, và

–        Gian lận (BGĐ cố tình không công bố);

•  Cân nhắc lại rủi ro có các bên liên quan hoặc các giao dịch quan trọng với bên liên quan khác không được thuyết minh và thực hiện các thủ tục kiểm toán bổ sung khi cần thiết; và  

•  Thực hiện thử nghiệm cơ bản phù hợp.

Giao dịch quan

trọng với bên liên quan ngoài hoạt động kinh doanh thông thường

•  Kiểm tra các hợp đồng hoặc các thỏa thuận cơ bản và đánh giá liệu:  

–         Có lý do cho thấy khả năng BCTC gian lận hoặc che giấu việc biển thủ tài sản không,

–         Các điều khoản có thống nhất với giải thích của BGĐ không, và 

–         Các giao dịch được hạch toán và công bố có phù hợp với khuôn khổ lập và trình bày BCTC được áp dụng không; và

•  Đảm bảo các giao dịch được cho phép và phê duyệt phù hợp.  

Các khẳng định

của BGĐ

•  Thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp về các cơ sở dẫn liệu về bản chất và quy mô của giao dịch với bên liên quan.

•  Xem xét liệu xác nhận từ bên ngoài cho các số dư có cung cấp bằng chứng đáng tin cậy không. 

•  Xem xét khả năng thu hồi và tính đánh giá của số dư cuối kỳ. 

Xử lý

Mô tả

Tài liệu và báo cáo

•        Ghi lại tên của các bên liên quan được xác định và bản chất của mối quan hệ với bên liên quan; và

•        Trao đổi với BQT về các vấn đề quan trọng phát sinh trong cuộc kiểm toán liên quan đến các bên liên quan.

Thu thập giải trình của BGĐ

Thu thập văn bản giải trình từ BGĐ (và từ BQT) về:

•        Tất cả các bên liên quan và các giao dịch đã được công bố; và  

•        Mối quan hệ và các giao dịch đã được hạch toán và thuyết minh phù hợp trong BCTC.

Xác định nếu ý kiến kiểm toán không phải dạng chấp nhận toàn phần

BCKiT đưa ra ý kiến không phải dạng chấp nhận toàn phần nếu:

•        Không thể thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp liên quan đến các bên liên quan và các giao dịch; hoặc

•        Các thuyết minh của BGĐ trong BCTC (như khuôn khổ lập BCTC yêu cầu) không được xem là phù hợp.