Chương trình kiểm toán Kiểm tra tính tuân thủ pháp luật H110 được tham khảo từ tài liệu do Hội kiểm toán Viên hành nghề Việt Nam VACPA chia sẻ.
Nội dung bài viết
Chuẩn mực và người thực hiện
CMKiT số 250 – “Xem xét tính tuân thủ pháp luật và các quy định trong kiểm toán BCTC” yêu cầu “Khi lập kế hoạch và thực hiện các thủ tục kiểm toán, khi đánh giá kết quả và lập BCKiT, KTV phải chú ý đến vấn đề đơn vị được kiểm toán không tuân thủ pháp luật và các quy định có liên quan có thể ảnh hưởng trọng yếu đến BCTC.”
Người thực hiện Mẫu này được khuyến khích là Trưởng nhóm kiểm toán hoặc Chủ nhiệm kiểm toán và người soát xét là Thành viên BGĐ phụ trách tổng thể cuộc kiểm toán. Việc quy định trách nhiệm thực hiện Mẫu này tùy thuộc vào chính sách quản lý chất lượng kiểm toán của từng DNKiT. Tuy nhiên, người thực hiện phải có sự hiểu biết tổng thể về pháp luật và các quy định liên quan đến hoạt động và ngành nghề kinh doanh của đơn vị được kiểm toán; phải nắm được cách thức, biện pháp thực hiện pháp luật và các quy định của đơn vị. KTV phải chú ý đến các quy định mà nếu vi phạm những quy định này sẽ gây ảnh hưởng trọng yếu đến BCTC, hoặc ảnh hưởng đến khả năng hoạt động liên tục của đơn vị được kiểm toán.
Thời điểm thực hiện
Thực hiện trong quá trình kiểm toán tại đơn vị.
Cách thực hiện
Thực hiện theo các công việc đã nêu trong Mẫu cụ thể. Nếu không thực hiện/không áp dụng bất kỳ một thủ tục nào, KTV phải ghi rõ lý do và đánh giá ảnh hưởng đến mục tiêu kiểm toán. KTV có thể bổ sung các thủ tục kiểm toán khác nếu cần thiết tùy theo đặc điểm của từng khách hàng và tình huống cụ thể, cũng như đánh giá rủi ro của KTV, trên cơ sở tham khảo hướng dẫn chi tiết của CMKiT số 250. Tham chiếu công việc thực hiện đến các phần hành liên quan.
Thủ tục kiểm toán thực hiện chủ yếu là phỏng vấn, quan sát, kiểm tra tài liệu liên quan.
Trong các giai đoạn kiểm toán, việc xem xét tính tuân thủ pháp luật và các quy định có liên quan thể hiện ở sơ đồ sau:
Sơ đồ: Xem xét tính tuân thủ pháp luật và các quy định
Đánh giá rủi ro
Các thủ tục đánh giá rủi ro liên quan đến việc tìm hiểu chung về khuôn khổ pháp lý và các quy định và cách thức đơn vị tuân thủ với khuôn khổ đó như thế nào. Hiểu biết chung này có thể bao gồm các vấn đề được mô tả dưới đây.
|
Xử lý |
Mô tả |
|
Xác định pháp luật và các quy định có liên quan đến BCTC |
Pháp luật và các quy định nào đề cập đến: • Hình thức và nội dung của BCTC? • Các vấn đề của BCTC theo ngành cụ thể? • Hạch toán các giao dịch theo các hợp đồng với các đơn vị thuộc lĩnh vực công?
|
|
Xử lý |
Mô tả |
|
Phỏng vấn BGĐ |
• Còn có pháp luật và các quy định nào khác được xem xét là có tác động căn bản đến các hoạt động của đơn vị (ví dụ, các giấy phép hoạt động, các khế ước ngân hàng, các quy định về môi trường, …)? • Các chính sách và thủ tục nào được sử dụng để: – Đảm bảo việc tuân thủ với pháp luật và các quy định? – Xác định, đánh giá và hạch toán các khoản chi phí kiện tụng? • Vi phạm nào (nếu có) về pháp luật và các quy định khác đã xảy ra và dẫn đến những khoản phạt, vụ kiện tụng, tranh chấp hoặc những hậu quả khác? • Có vụ tranh chấp, kiện tụng hoặc hành động nào khác bị cáo buộc không tuân thủ pháp luật và các quy định không? |
|
Kiểm tra thư từ |
Xem xét thư từ, các báo cáo và các liên lạc khác với cơ quan cấp phép và cơ quan quản lý. |
Xử lý rủi ro
Kế hoạch kiểm toán sẽ xử lý các vấn đề được mô tả trong sơ đồ sau.
|
Xử lý |
Mô tả |
|
Có trường hợp nào không tuân thủ pháp luật và các quy định không? |
Các thủ tục kiểm toán có thể bao gồm: • Đọc các Biên bản họp và tài liệu, thư từ có liên quan,…; • Phỏng vấn BGĐ và chuyên gia tư vấn pháp luật liên quan đến vụ tranh chấp, kiện tụng và các đánh giá; và • Thực hiện các thủ tục kiểm tra chi tiết cơ bản các nhóm giao dịch, số dư TK hoặc thông tin thuyết minh. |
|
Xử lý |
Mô tả |
|
Thu thập giải trình bằng văn bản của BGĐ |
Yêu cầu BGĐ xác nhận về tất cả các hành vi không tuân thủ hoặc nghi ngờ không tuân thủ pháp luật và các quy định được biết đã được công bố. |
Hành vi được xác định hoặc bị nghi ngờ không tuân thủ pháp luật
Khi nghi ngờ về các hành vi không tuân thủ pháp luật và các quy định, KTV phải xử lý như mô tả trong sơ đồ sau:
|
Các bước xử lý của KTV |
|
|
1. |
Tìm hiểu bản chất của hành động và các tình huống. Hiểu biết này phải đủ để đánh giá ảnh hưởng có thể có đến BCTC. |
|
2. |
Ghi chép về các phát hiện và trao đổi với BGĐ. Nếu tin rằng hành vi không tuân thủ là cố tình và trọng yếu, KTV phải trao đổi ngay khi phát hiện về hành vi không tuân thủ. Khi không thể xác thực thông tin thích hợp về nghi ngờ không tuân thủ và ảnh hưởng có thể có đến BCTC, KTV phải xem xét ảnh hưởng đến BCKiT của việc thiếu bằng chứng kiểm toán đầy đủ, thích hợp. |
|
3. |
Xem xét tác động của hành vi không tuân thủ liên quan đến các khía cạnh khác của cuộc kiểm toán. Cụ thể là xem xét độ tin cậy của các giải trình của BGĐ. |
|
4. |
Báo cáo vấn đề lên cấp có thẩm quyền cao hơn tiếp theo nếu liên quan đến BGĐ hoặc BQT. Khi không có cấp thẩm quyền nào cao hơn, KTV phải xem xét sự cần thiết của việc thu thập ý kiến chuyên gia tư vấn pháp luật. |
|
5. |
Trình bày ý kiến kiểm toán ngoại trừ hoặc trái ngược nếu hành vi không tuân thủ có tác động trọng yếu đến BCTC và không được phản ảnh hợp lý trong BCTC. |
Tài liệu thường bao gồm:
- Bản sao của sổ kế toán hoặc tài liệu có liên quan; và
- Biên bản của các cuộc họp với BGĐ, BQT hoặc các bên khác ngoài đơn vị.
Nếu xác định được những hành vi không tuân thủ pháp luật và các quy định liên quan có ảnh hưởng trọng yếu đến BCTC được kiểm toán, KTV phải ghi chép lại và tổng hợp vào kế hoạch kiểm toán, phải trao đổi với Thành viên BGĐ phụ trách tổng thể cuộc kiểm toán để đưa ra các xử lý phù hợp.
KTV cần lưu ý nội dung Thư giải trình của BGĐ phải trình bày về việc đảm bảo tính tuân thủ pháp luật và các quy định liên quan.
Liên kết với giấy làm việc khác
Liên kết đến các giấy làm việc chi tiết trong các phần hành kiểm toán.
Liên hệ nếu quý khách cần tư vấn thêm: Ms Huyền Hotline/Zalo – 094 719 2091
Email: pham.thi.thu.huyen@manaboxvn.jp.
_______________
Việt Anh gia nhập Manabox từ năm 2017 và hiện đang làm Giám đốc vận hành tại Manabox Việt Nam. Với mong muốn chia sẻ kiến thức của bản thân, Việt Anh sẽ cung cấp những bài viết chất lượng nhất đến độc giả.