Kế toán
Khác biệt VAS và IFRS: Chuẩn mực kế toán thuế TNDN
Hiện nay, VAS 17 tập trung vào việc xử lý các khoản chênh lệch tạm thời giữa lợi nhuận kế toán và thu nhập chịu thuế bằng cách ghi nhận thuế hoãn lại. Khi so sánh sự khác biệt VAS và IFRS: Chuẩn mực kế toán thuế TNDN, so với IAS 12, VAS 17 có một số sự khác biệt chính như sau:
Nội dung bài viết
Về kế toán thuế TNDN phát sinh từ giao dịch hợp nhất kinh doanh
Toàn bộ các quy định về thuế TNDN hoãn lại phát sinh từ giao dịch hợp nhất kinh doanh bị loại bỏ khỏi VAS 17 do tại thời điểm ban hành Chuẩn mực, các giao dịch hợp nhất kinh doanh chưa phổ biến và Việt Nam chưa có kinh nghiệm về vấn đề này.
Việc thiếu quy định đã khiến báo cáo tài chính phản ánh thiếu trung thực, đặc biệt là báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh đã phản ánh lợi nhuận sau thuế sai lệch do nhiều khoản mục tài sản và nợ phải trả phát sinh từ giao dịch hợp nhất kinh doanh có giá trị ghi sổ khác biệt so với cơ sở tính thuế, tạo ra chênh lệch tạm thời nhưng chưa được ghi nhận thuế TNDN hoãn lại, cụ thể như sau:
- – Trong giao dịch hợp nhất kinh doanh, giá phí hợp nhất kinh doanh được phân bổ bằng cách ghi nhận giá trị hợp lý của tài sản và nợ phải trả tại thời điểm mua. Tuy nhiên cơ sở tính thuế của tài sản và nợ phải trả thường tính theo giá gốc ban đầu làm phát sinh các khoản chênh lệch tạm thời dẫn đến lợi nhuận kế toán (thu hồi tài sản và nợ phải trả theo giá trị hợp lý) có sự khác biệt với thu nhập chịu thuế (thu hồi theo giá gốc ban đầu). Ví dụ, khi giá trị còn lại của một tài sản được đánh giá tăng đến giá trị hợp lý nhưng cơ sở tính thuế là giá trị ghi sổ thì khoản chênh lệch tạm thời đó tạo nên nợ phải trả thuế thu nhập hoãn lại. Nếu không yêu cầu ghi nhận thuế hoãn lại phải trả thì luôn tồn tại sự khác biệt giữa lợi nhuận kế toán trên báo cáo tài chính và thu nhập chịu thuế, làm ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh được trình bày trên BCTC của doanh nghiệp.
- – Giao dịch hợp nhất kinh doanh có thể làm phát sinh lợi thế thương mại hoặc lãi từ giao dịch mua giá rẻ. Nếu lợi thế thương mại hoặc lãi mua rẻ được ghi nhận trên báo cáo tài chính hợp nhất, theo thông lệ của phần lớn các quốc gia trên thế giới, thì khoản tổn thất lợi thế thương mại hoặc lãi từ giao dịch mua rẻ về cơ bản không thuộc đối tượng chịu thuế TNDN và do đó sẽ không phát sinh thuế TNDN hoãn lại. Tuy nhiên nếu giao dịch hợp nhất kinh doanh không tạo ra mối quan hệ công ty mẹ – công ty con thì lợi thế thương mại hoặc lãi mua rẻ lại được ghi nhận trên báo cáo tài chính riêng và khoản này có thể sẽ tạo ra chênh lệch tạm thời làm phát sinh thuế hoãn lại. Nếu VAS không quy định điều này có thể làm doanh nghiệp không nhận biết được sự khác biệt trong các tình huống và làm cho ghi nhận thuế TNDN hoãn lại không phù hợp với thực tế và yêu cầu.
Tài sản được ghi nhận với giá trị hợp lý
Ngoài giao dịch hợp nhất kinh doanh, một số tài sản và nợ phải trả khác có thể được đánh giá lại theo giá trị hợp lý tại thời điểm báo cáo, đặc biệt là các công cụ tài chính, bất động sản đầu tư, tài sản sinh học…. trong khi cơ sở tính thuế không thay đổi do căn cứ hóa đơn ban đầu.
Tương tự lý giải ở mục trên, các trường hợp này đều tạo ra chênh lệch giữa lợi nhuận kế toán và thu nhập chịu thuế và nếu không được xử lý thì sẽ làm giảm độ trung thực, minh bạch của báo cáo tài chính.
So sánh VAS và IFRS (Chuẩn mực kế toán Việt Nam và chuẩn mực kế toán Quốc tế)
Liên hệ nếu quý khách cần tư vấn thêm: Ms Huyền Hotline/Zalo – 094 719 2091
Email: pham.thi.thu.huyen@manaboxvn.jp.
_______________
Việt Anh gia nhập Manabox từ năm 2017 và hiện đang làm Giám đốc vận hành tại Manabox Việt Nam. Với mong muốn chia sẻ kiến thức của bản thân, Việt Anh sẽ cung cấp những bài viết chất lượng nhất đến độc giả.